Foydalanish sohalari

Geologiya va konchilik

Masofadan zondlash usullaridan foydalangan holda foydali qazilmalarni prognozlash va qidirish masalasini dolzarbligi, qimmatbaho dala ishlari uchun o‘rganilayotgan obyektlar bo‘yicha sifat jihatidan yangi maʼlumotlarni olish zaruriyati bilan bog‘liq. Masofaviy zondlash katta maydonlarni, shu jumladan anʼanaviy usullar bilan erishish qiyin bo‘lgan joylarni qamrab oladi.

Geologiyada aerokosmik maʼlumotlardan foydalanish quyidagi masalalarni hal qilish imkonini beradi:

masofadan turib zondlash asosida ruda hosil bo‘lishini prognozlash;

tabiiy anomaliyalar, rudalarni boshqaruvchi tuzilmalarni aniqlash;

xaritalarni yaratish (geologik, tektonik, geomorfologik, muhandislik-geologik, ekologo-geologik va boshqalar);

litosferaning strukturaviy shakllarini o‘rganish;

geologik tuzilishni aniqlashtirish va batafsil bayon etish;

zamonaviy geodinamik jarayonlarni monitoring qilish.

Aerokosmik maʼlumotlar asosida har qanday qulay masshtabda muhandis-geologik xaritalar va topografik rejalar yaratiladi. Ushbu maʼlumotlar geologik va  marksheyder ishlarini bajarishda ishlatiladi.

Yerni masofadan o‘rganish marksheyder ish jarayonini yengillashtiradi, bu esa quyidagilarni o‘z ichiga oladi:

kon ishlarini monitoring qilish;

geologoqidiruv jarayonida xavfsizlikni nazorat qilish:

favqulodda vaziyatlarni prognozlash, xavfli hududlarni aniqlash.

 

Yerdan foydalanish va hududlarni boshqarish

Yer resurslaridan oqilona foydalanish va hududlarni samarali boshqarish uchun yerlarning holati to‘g‘risida maʼlumotlar zarur.

Masofaviy zondlash quyidagi vazifalarni hal qilish imkonini beradi:

landshaft rejalari va topografik-geodezik asoslarni ishlab chiqish;

aholi punktlarida funksional maydonlarni (turar joy, ishlab chiqarish, jamoat) aniqlash ;

hududlarni rivojlantirish uchun sxemalar va rejalar yaratish;

yangi hududlarni shaharsozlik uchun mosligini aniqlash.

Yerdan foydalanish va hududlarni boshqarishda masofadan turib zondlash maʼlumotlarini qo‘llash.

Kosmik suratlar asosida aholi uchun xavfli hududlarni aniqlash va sanitariya muhofazali hududlarni aniqlash mumkin. Xavf darajasi yuqori bo‘lgan obyektlarga baʼzi muhandislik inshootlari kiradi: zavodlar, gaz va neft quvurlari, hamda gaz, neft va yoqilg‘i saqlash joylari.

Kosmik monitoring ushbu obyektlarning holatini deyarli real vaqtda boshqarish imkonini beradi. Keng fazoviy o‘lchamlarga ega suratlar obyektlarning holati va dinamikasi to‘g‘risida dolzarb maʼlumotlarni o‘z ichiga oladi

Aerokosmik monitoring usullari kadastrning suratga olish ishlarida ham qo‘llaniladi. Suratlar hududlarning chegaralarini aniqlash va mulk hisobini olish imkonini beradi. O‘ta yuqori aniqlikdagi suratlar yordamida katta bo‘lmagan obyektlarni inventarizatsiya qilish imkonini beradi: uskunalar, muhandislik inshootlari va boshqalar.

Magistral kommunikatsiyalarni o‘rnatish jarayonida ko‘pincha shaxsiy hududlar, tabiatni muhofaza qilish zonalari, davlat qo‘riqxonalari kesishishi bilan bog‘liq munozarali masalalar paydo bo‘ladi. Masofaviy zondlash hududlarni tahlil qilishga va gaz yoki neft quvuridan o‘tishining eng yaxshi turini tanlashga yordam beradi.

Yer yuzini aerokosmik tadqiq qilish katta hajmdagi qurilishni tashkil qilishda, karerlar va konlarni o‘zlashtirish ishlarini tashkil etishda zarurdir. Kosmik monitoringning vazifasi – hududning qurilish yoki foydali kon qazilmalarini qazib olish uchun yaroqliligini baholashdir. Olingan maʼlumotlarga asoslanib loyihalash va qurilish ishlarini boshqarish uchun Geoaxborot tizimini yaratish mumkin. Muntazam monitoring qurilish jarayonini nazorat qilish va barcha bosqichlarda joylarni tartibga solish imkonini beradi.